Leesclub leest Sitopie

Door Rolien de Jong.

De insteek van de architect Carolyn Steel in haar essay Sitopie (2022) is, dat voedsel en alles wat daarmee te maken heeft, ons leven vormt. Voor veel leden van de leesclub was dit een ongebruikelijke bril om naar onze omgeving en de toekomst te kijken. Voedsel is de grote verbinder en heeft, vaak ongemerkt, invloed op alle leven en cultuur.

Aangezien het overgrote deel van de mensheid binnenkort in steden leeft is het relevant om een visie te hebben hoe de mensen en niet-mensen in de stad kunnen worden gevoed. De oude Grieken hadden al ideeën dat de inrichting van de stad niet leefbaar is zonder zones voor het telen van voedsel en houden van vee. Tegenwoordig komt in veel (stedelijk) beleid een visie hierop pas incrementeel naar voren. De vraag hoe we vanuit dit perspectief ook in de toekomst goed kunnen gedijen, als mensen en niet-mensen, is aan de orde.

We zijn begonnen met het beeld op de kaft van het boek te analyseren. Hierop staat een kom soep, gedragen door menselijke handen en de hele wereld drijft erin. Het voedsel staat centraal en we zien verbanden met bijna het hele leven. Sitos = voedsel en topos = plek zijn onlosmakelijk verbonden.

Na het bespreken van Sitopie hebben we een aantal ‘boodschappen voor het Landje’ geformuleerd:

• belangrijk om het bewustzijn waar ons voedsel vandaan komt te vergroten. We hebben hoopvolle voorbeelden gevonden
• het ontwikkelen van een politieke visie op ‘commons’ en waarden van grond vormt de basis voor duurzaam voedsel: een commons is een gemeenschappelijk goed – van oorsprong grond – dat beheerd wordt door een groep mensen die gezamenlijk afspraken maakt
• het idee van een stad met verschillende zones voor het uitvoeren van een gezamenlijke voedselvisie als onderdeel van stedelijke ruimte verdient uitwerking
• onderwerpen om eens over door te filosoferen:
  • onze eigen positie onder ogen zien in het antropoceen, ons tijdperk waarin de mensheid is uitgegroeid tot een kracht van geologische proporties met onvoorziene gevolgen; stel je voor: wij zijn planten
  • welke functie hebben wij als mens voor het grote geheel, bijvoorbeeld nadruk op wederkerigheid.

We concludeerden dat er vanuit het perspectief van voedsel in de enorme transitie naar een duurzame toekomst nog veel zaken beter kunnen. Maar ook dat er al heel wat mensen (ook bij het Landje) en niet-mensen een voorbeeld geven.

Al eerder bespraken wij:

De stem van de Noordzee: een pleidooi voor vloeibaar denken, geef de Noordzee een eigen stem,

De wilde wereld: voorbeelden van hoe de mens zich tot zijn omgeving zou kunnen of moeten verhouden,

Een vlecht van heilig gras: verhalen behoren tot de krachtigste middelen om het land en onze relatie tot het land te herstellen.